3-03-2025, 16:50
Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarında niyə fasilə yaranıb?
Geosiyasi qeyri-müəyyənlik...
“Müqavilənin imzalanmasına mane olan əsas amil həddindən artıq geosiyasi qeyri-müəyyənliklə bağlıdır. Bakı beynəlxalq arenada hadisələrin inkişafını nəzərə alaraq fasilə verib. Donald Trampın ABŞ-da hakimiyyətə qayıdışı, Ukraynada davam edən münaqişə və Rusiyanın regiona təsirində mümkün dəyişikliklər Azərbaycan üçün qeyri-müəyyənlik yaradır. Bakı sazişdən maksimum qazanc əldə etməyə imkan verəcək şərtləri üçün münbit şəraitin yaranmasını istəyir. Məsələn, Azərbaycan ümid edə bilər ki, Qərbin regiona diqqətinin azalması və ya Rusiyanın mövqelərinin güclənməsi ona Ermənistan üzərində əlavə təsir rıçaqları verə bilər”.
Armine Martirosyan “jam-news.net” saytında belə yazır.
Məncə də geosiyasi qeyri-müəyyənlik Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarına birbaşa təsir edir. Məsələn, D.Tramp və onun administrasiyası hələ ki Ermənistan-Azərbaycan danışıqları barədə ortaya konkret mövqe qoymayıb.
D.Trampın əsas hədəfi Ukraynadır. Ukrayna probleminin hansı şəkildə həll olunması Ermənistan-Azərbaycan danışıqlarına da ciddi təsir edəcək. Rəsmi Bakı haqlı olaraq güman edir ki, D.Tramp bu məsələdə Azərbaycanın maraqlarının təmin olunmasına daha çox üstünlük verəcək. Ən azı ona görə ki, Amerikadakı prezident seçkisinin ən qızğın çağında İlham Əliyev Donald Trampa açıq və birmənalı şəkildə dəstək verib. O da bəllidir ki, 44 günlük müharibə məhz D.Trampın birinci prezidentliyi dönəminin sonuna təsadüf etdi. Və D.Tramp II Qarabağ Müharibəsinin gedişinə qətiyyən müdaxilə etmədi.
Bu dəfə də belə ola bilərmi? Hər halda bu ehtimal son dərəcə yüksəkdir. Belə olduqda isə Azərbaycan Ermənistan qarşısında olan üstünlükləri sülh müqaviləsində inikas etdirə bilər..
Elbəyi Həsənli,
Sürix
1-03-2025, 18:04
[b]Putin-Zelenski görüşü bir şərtlə baş tuta bilər[/b]
Ukrayna məsələsində ABŞ-nin haradasa Rusiya ilə uzlaşması Kiyevin maraqları ilə ziddiyət təşkil edir. Çünki ABŞ ilə Rusiya danışıqlarda Ukraynanın maraqlarını heç də önəmli saymırlar. Səudiyyə Ərəbistanında, eləcə də İstanbulda baş tutan ABŞ-Rusiya görüşlərinə Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskinin çağırılmaması bunun əyani sübutudur.
Belə olan halda Zelenskinin alternativ axtarışında olacağı şübhə doğurmur. Elə Səudiyyə Ərəbistanında görüş gedərkən onun da Türkiyədə səfərdə olması bunu göstərdi.
Zelenskinin İstanbulda Putinlə görüşmək istəyini ortaya atıb-atmadığı maraq doğurur. Çünki münaqişənin başlandığı gündən mövqeyini dəyişməyən təkcə Türkiyə olub.
Mövzu ilə bağlı siyasi şərhçi Nazim Cəfərsoy bildirib ki, Türkiyə Rusiya-Ukrayna münaqişəsini dayandırmaqda maraqlıdır:
“Rusiya və Ukrayna tərəfinin mövqeləri burada fərqlənir. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski İstanbulda Rusiya ilə görüşmək üçün çalışır. Onun Türkiyəyə səfərini də bu çərçivədə düşünmək lazımdır. Türkiyə özü də maraqlıdır ki, Rusiya-Ukrayna münaqişəsi qlobal və regional ikitərəfli münasibətlər kontekstində öz həllini tapsın. Türkiyənin Ukrayna və Rusiya ilə münasibətləri var. Həm də belə bir qlobal krizisdə Türkiyənin oynayacağı fəal rol beynəlxalq səviyyədə onun strateji mövqeyini daha da təsirli hala gətirəcək. Bu baxımdan Türkiyə maraqlıdır".
Ekspert vurğulayıb ki, burada iki mühüm məsələ var:
"Rusiya Ukrayna böhranını ABŞ ilə münasibətlərin gündəliyində olan nüanslardan biri kimi görür. Rusiya bu məsələnin ABŞ tərəfindən ortaya atıldığını, Zelenskinin də sadəcə ABŞ-nin maraqlarını yerinə yetirən fiqur olduğunu söyləyir. ABŞ ilə məsələlərin razılaşdırılmasını Ukrayna böhranının dayandırılmasında əsas sayır. Rusiyaya görə yalnız amerikalılar Ukraynanı sülh masasına oturda bilər, başqa heç bir ölkə bunu edə bilməz. Bu da təbiidir. Çünki ABŞ Ukraynanın ən böyük geosiyasi, iqtisadi, hərbi dəstəkçisidir. Digər yandan, Ukrayna məsələsini ruslar yeni düzənin bir parçası kimi düşünür. Hesab edirlər ki, Ukrayna məsələsində ABŞ ilə razılıq yeni düzənin ilk işarələrindən biri olacaq. Ona görə də ABŞ ilə razılaşmaq istəyirlər. Rusiya buna görə də Vaşinqtonla birinci Ukrayna məsələsini razılaşdırıb daha sonra digər mövzuları müzakirə etmək istəyir. Çünki Ukrayna münaqişəsi Rusiya-ABŞ məsələlərinin sadəcə ən gündəmdə olanıdır. ABŞ ilə Rusiya bu məsələyə başqa adamı daxil etmək istəmir. Türkiyədə Putin-Zelenski görüşünə Rusiya müsbət cavab verməz. Bir halda - amerikalılarla razılaşdırdıqdan sonra buna müsbət cavab verə bilərlər. Yəni ABŞ biz hərbi, geosiyasi, iqtisadi imkanlarımızı məhdudlaşdırıq, gedin razılaşın desə, bu mümkün ola bilər. Amma ruslar da, amerikalılar da bunu birbaşa və birmənalı etməyəcəklər".
1-03-2025, 17:35
ABŞ-Avropa müttəfiqliyi sona yetir - Türkiyə faktoru önə çıxır
Ukrayna məsələsində ABŞ-nin haradasa Rusiya ilə uzlaşması Avropanı narahat edir. Avropa-ABŞ münasibətləri, müttəfiqliyi sual altına düşür. 28 fevral tarixli Tramp-Zelenski görüşündən sonra Avropa liderlərinin Ukrayna prezidentinə dəstək paylaşımları da belə deməyə əsas verir. Ondan öncə ABŞ administrasiyasının Avropaya verdiyi mesajlar iki tərəf arasındakı müttəfiqliyin artıq olduqca kövrək olduğunu göstərir.
Mövzu ilə bağlı siyasi şərhçi Nazim Cəfərsoy bildirib ki, ABŞ-Avropa münasibətlərinin tədricən daha balanslı şəkildə formalaşacağını gözləmək olar:
“Zelenskiyə Avropanın dəstək verməsi Rusiyanın Ukrayna ilə bağlı proseslərdə önə çıxması və geosiyasi manevr imkanlarının məhdudlaşdırılması ilə bağlıdır. Ukraynaya dəstək verməklə onu masada və siyasi arenada dik tutmağa çalışırlar. Təbii ki, bu həm də Avropa ilə ABŞ arasında münasibətlərin sərtləşməsinə xidmət edir. Avropada artıq həm Fransadan, həm Böyük Britaniyadan, xüsusilə də Almaniyadan belə səslər yüksəlir ki, artıq ABŞ-nin təhlükəsizlik rolu oynamadığı geosiyasi balans qurmalıyıq. Avropanın ABŞ ilə bugünkü iqtisadi balans, siyasi münasibətlərinin mənzərəsi yetərincə dərindir. Bu, son 80 ilin müxtəlif siyasi, iqtisadi, mədəni, texnoloji istiqamətlərini özündə ehtiva edən ciddi və köklü prosesdir. Bunun birdən-birə dəyişməsi, köklü şəkildə ortadan qalxması çox gözlənilmir. Amma yavaş-yavaş ənənəvi ABŞ-Avropa münasibətlərinin daha balanslı şəkildə formalaşması gözlənilə bilər. Təbii ki, burada ciddi iqtisadi imkanların, siyasi iradənin, hərbi potensialın meydana girməsi çox vacibdir. Bugünkü vəziyyətdə bunların qısa müddətdə həyata keçməsi çox da mümkün görünmür”.
Ekspert qeyd edib ki, bu proses ilk növbədə iqtisadi baxımdan özünü göstərəcək:
“ Amerikalılar, bəli, siz özünüzə baxın deyirlər, amma bu, ilk növbədə iqtisadi cəhətdən özünü göstərəcək. ABŞ Avropaya onları qoruduğunu, amma bunun ciddi xərc tələb edən məsələ olduğunu deyir. Yəni bu xərclərin qarşılanmasını istəyir. Bir sözlə, avropalılardan hərbi büdcələrini artımlarını istəyir. Bayden administrasiyası dövründə bu həcmin ÜDM-in 2%-i tələb olunurdu. Tramp administrasiyası isə bu miqdarın kifayət etmədiyini, bunun 5%-ə çatmalı olduğunu düşünür. Getdikcə büdcənin artırılması istiqamətində işlər planlaşdırılır. Büdcənin artırılması müdafiə xərclərinin artırılması və ona yönəlik istiqamətləri də gündəmə gətirəcək. Avropada ordunun gücləndirilməsi, buna görə də silahların alınmasına ehtiyac var. Avropanın öz imkanları bu silahların təmin edilməsində yetərli deyil. Belə olan halda ABŞ müdafiə sənayesi meydana girəcək. Bu da ABŞ büdcəsinə xeyli pulların daxil olması deməkdir. Avropalılar qısa müddətdə ordularını lazımi səviyyəyə gətirə bilməyəcək. Beləliklə də, keçid müddətində amerikalılar avropalılardan müdafiə qarşılığında pul alacaqlar. Bu, təhlükəsizlik xidməti qarşılığında Avropanın müxtəlif sektorlarda ABŞ-yə investisya qoyması şəklində və ya hansısa müdafiə xərclərinin ödənilməsi formasında təzahür edə bilər. ABŞ-nin hərbi büdcəsi təxminən 1 trilyon dollardır. Bu məbləğ ondan sonrakı 12 hərbi gücün müdafiə xərclərinin toplamına bərabərdir. ABŞ kobud şəkildə ifadə etsək, Avropaya "hərbi büdcəni siz ayırırsınız, biz də müdafiə xidməti veriririk" deyəcək. Avropalılar orta və uzun müddətdə öz başlarının çarəsinə baxmağa çalışacaqlar. Bu çərçivədə NATO-nun gücləndirilməsi məsələsi gündəmə gələcək. NATO-ya ayrılan vəsait təxminən 1 trilyondur, onun da üçdə ikisini ABŞ verir. Önümüzdəki dövrdə xərclərin daha çox Avropa ölkələrinin üzərinə yıxılması prosesi gedəcək. Bu prosesin məntiqi nəticəsi olaraq Almaniya, Britaniya kimi ölkələrin müdafiə xərclərinin artırılması məsələsi gündəmdədir. Proses Avropa üçün Türkiyənin strateji əhəmiyyətinin artmasına gətirib çıxaracaq. Artan Rusiya təhdidi və azalan ABŞ himayəsi fonunda bu təbii hal alır. Beləliklə də, Türkiyənin hərbi imkanlarından istifadə etmək, ona iqtisadi dəstək vermək kimi istiqamətlər önümüzdəki dövrdə çox daha fəal şəkildə təzahür edəcək”.
25-02-2025, 17:23
İranın dairələri yenə də Azərbaycanı hədəf seçiblər
Azərbaycan müstəqil dövlət kimi istədiyi ölkəylə tərəfdaşlıq, strateji müttəfiqlik əlaqləri qura bilər.
Bunu politoloq Elxan Şahinoğlu bildirib.
O qeyd edib ki, Azərbaycan hansısa başqa ölkəyə hesabat verəsi deyil.
"Eyni zamanda İrana dəfələrlə deyilib ki, Azərbaycanın üçüncü ölkələrlə əlaqəsi İrana qarşı yönəlməyib. Azərbaycan ərazisindən İrana qarşı istifadə olunmayacaq. Bu heç bizim milli və təhlükəsizlik maraqlarımıza uyğun deyil. Azərbaycanın İsrail ilə sıx tərəfdaşlıq münasibətləri var. Ticarət dövriyyəsi artır. Biz onlara Ceyhan kəməri ilə neft satırıq. İsrailin müasir hərbi texnikası Azərbaycan Ordusu üçün vacibdir. Kənd təsərrüfatı sahəsində İsrail modern texnika tətbiq edib. Buna da bizim ehtiyacımız var".
Politoloq vurğulayıb ki, bir sıra aparıcı xəbər saytlarının, media qurumlarının kiber hücumla üzləşməsi maraq doğurur:
"Şübhələr İran üzərində cəmləşib. İran hadisənin arxasında dayanmırsa, bununla bağlı açıqlama verməlidir. İranın mühafizəkar dairələri yenə də Azərbaycanı hədəf seçiblər. Halbuki rəsmi səviyyədə qarşılıqlı səfərlərin sayı artıb. İstənilən dövlətlərlə, o cümlədən qonşu ölkələrlə normal münasibətlərin olmasında maraqlıyıq. Bizim ABŞ-la da, İsraillə də sıx tərəfdaşlığımız var. Buna görə də, heç kəsə hesabat verəsi deyilik. Müstəqil dövlətik. Xarici siyasətimizi də müstəqil müəyyənləşdiririk".
24-02-2025, 13:42
Zelenski bu halda vəzifəsindən imtina edəcək
Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski fevralın 19-da keçirdiyi mətbuat konfransında NATO-ya üzvlük və ölkədə sülh əldə olunacağı təqdirdə istefa verməyə hazır olduğunu bildirib. “Əgər Ukraynaya sülh gətirəcəksə, istefa verməyə hazıram. Bunu NATO üzvlüyünə dəyişə bilərəm,” – o qeyd edib.
Zelenskinin bu açıqlaması ABŞ və Ukrayna arasında davam edən danışıqlar fonunda verilib. ABŞ Prezidenti Donald Tramp onu Ukraynada seçkilər keçirmədiyinə görə “diktator” adlandırıb. Lakin Zelenski bildirib ki, ölkədə üç ildir davam edən hərbi vəziyyətə görə seçkilər keçirmək mümkün deyil.
Zelenski həmçinin ABŞ-nin Ukraynanın nadir yeraltı sərvətləri və digər təbii ehtiyatlarına dair tələblərinə qarşı çıxıb. ABŞ, Ukraynaya verilmiş hərbi yardımın əvəzində bu resurslardan 500 milyard dollarlıq pay tələb edir. Zelenski isə bunu rədd edib. “Mən belə bir müqaviləyə imza atmayacağam, çünki bu, Ukraynanın on nəsil boyu ödəməli olacağı bir borc yarada bilər,” – deyə o, vurğulayıb.
Bu açıqlamalar fonunda ABŞ və Rusiya rəsmiləri Səudiyyə Ərəbistanında Ukrayna müharibəsinin sona çatdırılması ilə bağlı danışıqlar aparıblar. Lakin Kiyev bu prosesdən kənarda saxlanılıb və bu, Avropa müttəfiqləri arasında narahatlıq yaradıb.
Ukrayna üç ildir ki, Rusiyanın genişmiqyaslı işğalına qarşı mübarizə aparır. Son günlərdə Rusiya Ukraynaya rekord sayda – 267 dron hücumu təşkil edib. Zelenski bu hücumları “hava terroru” adlandırıb, Ukraynanın beynəlxalq dəstəyə ehtiyacı olduğunu bildirib.
2019-cu ildə prezident seçilən Zelenski müharibə dövründə ölkəni idarə edir və NATO-ya üzvlüyün Ukrayna üçün ən vacib təhlükəsizlik zəmanəti olduğunu vurğulayır. Lakin ABŞ Müdafiə Naziri Pete Hegseth bu yaxınlarda Kiyevin NATO-ya üzvlüyünün “realist olmadığını” bildirib.
Zelenski Tramp administrasiyasının müharibəni dayandırmaq istədiyini desə də, ABŞ-ın Ukrayna ilə imzalamaq istədiyi nadir yeraltı sərvətlər haqqında müqavilənin ölkəsi üçün sərfəli olmadığını söyləyib. O, ABŞ-la əməkdaşlığın davam etməsinin vacib olduğunu qeyd edərək, hərbi dəstəyin dayandırılmaması üçün ümid etdiyini vurğulayıb.
Ukrayna Azərbaycanlıları Birləşmiş Diasporunun mətbuat katibi Qalib Osmanlı bildirib ki, Avropa Birliyi Ukraynadan imtina etməz:
"Volodimir Zelenski müharibənin üçüncü ilə bağlı böyük mətbuat konfransı keçirdi. Burada əsas məsələlərdən biri gələcəkdə Ukraynda prezident seçkilərinin keçirilməsi, Zelenskinin hakimiyyətdə olub-olmayacağıdır. Zelenski açıqca qeyd etdi ki, Ukraynanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində sülh olacaqsa, vəzifəsindən getməyə hazırdır. Eyni zamanda Ukraynanın təhlükəsizliyi ilə bağlı qarant olarsa, vəzifədən ikiəlli yapışmaq fikrində deyil. Cənab Zelenski qeyd etdiyinə görə, istənilən vaxt hakimiyyətdən gedə bilər. Bu halların da baş verməsi üçün böyük dövlətlərin Rusiyaya təzyiqləri olmalıdır. Təəssüflər olsun ki, dünyada ikili standartlar var. Hər yerdə olduğu kimi Ukraynda da bu özünü büruzə verir. ABŞ Prezidenti Donald Trampın açıqlamaları Ukrayanaya olan münasibət vəziyyətin heç də yaxşı olmadığının göstəricisidir. Amma mübarizə davam edir. Avropa Birliyi var. Ən azından bu birlik öz təhlükəsizliyinə görə Ukrayndan vaz keçməz.
Q.Osmanlı vurğulayıb ki, seçki ancaq atəşkəs imzalanarsa, mümkündür: "Ukrayna konstitusiyasının 108-ci maddəsinə görə, yeni prezident seçilənə qədər əvvəlki prezident öz səlahiyyətlərini icra edə bilər. Atəşkəs olmayacağı təqdirdə Prezident seçkiləri keçirilə bilməz. Çünki ölkədə hərbi vəziyyətdir. Buna görə də prezident seçkiləri keçirilmir. Nəinki prezident seçkiləri hər şey ləğv olunur. Hər şey hərbiyə, orduya fokuslanır.
Sualınıza cavab olaraq bildirim ki,Ukraynada prezident seçkiləri ancaq atəşkəs olarsa, mümkündür. Atəşkəs olacağı təqdirdə tərəflər bir-birilə qarşılıqlı güzəştlər əsasında masada əyləşməlidir. Hələki bu yaxın görsənmir. Yaxın gələcəkdə hadisələrin necə inkişaf edəcəyi proseslərdən asılıdır. Yəni 108-ci maddəyə əsasən hələki Ukrayna Prezidenti öz səlahiyyətlərini icra edir və legitim hüquqi əhəmiyyət kəsb edir".
22-02-2025, 15:56
Rusiya ilə ABŞ yaxınlaşır? - Zelenskinin hakimiyyəti sual altında
Son bir həftə ərzində Rusiya və ABŞ arasında münasibətlərin yaxınlaşması istiqamətində mühüm addımlar atılıb. Fevralın 12-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putin və ABŞ Prezidenti Donald Tramp arasında telefon danışığı baş tutub. Bu danışıq zamanı liderlər şəxsi görüşlərin təşkili barədə razılığa gəlib və qarşılıqlı maraq doğuran məsələləri müzakirə ediblər. Putin Trampı Moskvaya səfərə dəvət edib və ABŞ rəsmilərini Rusiyada qəbul etməyə hazır olduğunu bildirib.
Fevralın 18-də isə Səudiyyə Ərəbistanının paytaxtı Ər-Riyadda hər iki ölkənin yüksək səviyyəli nümayəndə heyətləri arasında rəsmi danışıqlar keçirilib. Rusiya tərəfini Xarici İşlər Naziri Sergey Lavrov və Prezidentin köməkçisi Yuri Uşakov, ABŞ tərəfini isə Dövlət Katibi Marko Rubio və Milli Təhlükəsizlik Müşaviri Mayk Uolz təmsil edib. Görüş zamanı tərəflər ikitərəfli münasibətlərin inkişaf etdirilməsi və qarşılıqlı maraqların nəzərə alınması barədə razılığa gəliblər. Xüsusilə, Ukrayna məsələsi ilə bağlı yüksək səviyyəli komandaların təyin edilməsi və bu istiqamətdə məsləhətləşmə mexanizminin yaradılması qərara alınıb. Bu addım, Ukraynadakı münaqişənin həlli üçün hər iki ölkənin birgə səylərini gücləndirməyi hədəfləyir.
Danışıqlardan sonra Rusiya Prezidentinin köməkçisi Yuri Uşakov bildirib ki, hər iki tərəf bir-birinin maraqlarını nəzərə alaraq ikitərəfli münasibətləri inkişaf etdirmək barədə razılığa gəlib.
Bununla yanaşı, ABŞ Dövlət Departamenti vurğulayıb ki, Ukraynadakı müharibəni bitirmək üçün bir görüş kifayət etməsə də, Ər-Riyadda keçirilən danışıqlar irəliyə doğru mühüm addım hesab olunur.
Görüşdə həmçinin iqtisadiyyat, investisiya və ümumi geosiyasi məsələlər sahələrində gələcək əməkdaşlıq perspektivləri müzakirə edilib. Bu, iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin gücləndirilməsi və qlobal məsələlərdə birgə fəaliyyətin koordinasiyası baxımından əhəmiyyətlidir.
Növbəti mərhələdə, Rusiya və ABŞ prezidentləri Vladimir Putin və Donald Tramp arasında şəxsi görüşün təşkili planlaşdırılır. Bu görüşün konkret tarixi hələ müəyyən edilməsə də, hər iki tərəf yüksək səviyyəli dialoqun davam etdirilməsində maraqlıdır.
İki ölkə arasında baş verən hadisələr onların münasibətləri tam normallaşdırması anlamına gəlməsə də, bu istiqamətdə ciddi addım hesab edilə bilər.
İki ölkə arasında yaxınlaşmanın Ukraynaya, Zelenskinin gələcəyinə təsir barədə müzakirələr aparılır.
Sabiq xarici işlər naziri Tofiq Zülfüqarov ABŞ ilə Rusiya arasında bir yaxınlaşma görmədiyini bildirib.
"Sadəcə olaraq hansısa problemi həll etmək üçün ABŞ rəhbərliyi danışıqlar vasitəsilə müharibəyə son qoysunlar. Artıq buna aid qərar var. Səudiyyə Ərəbistanında məsələlər müzakirə olunub. Sənəd hazır olan kimi həm Ukrayna və digər bununla işləyən tərəflər sənədlə tanış ola bilərlər. Ukraynanın da danışıqlar prosesinə qoşulması barədə məlumatlar var. Avropa ilə uzaqlaşma məsələsinə gəldikdə, əslinə qalsa, bunu belə adlandırmaq düzgün olmaz. Sadəcə olaraq, münasibətlərin yeni formatı barədə müzakirələr gedir. İqtisadi baxımdan Avropa İttifaqı Amerika Birləşmiş Ştatları üçün Çin və digərləri kimi rəqibdirlər. Burada digər bir sual ortaya çıxır ki, yaxşı bəs Avropa İttifaqı nəyə görə siyasi maraqlarını özü müdafiə etmir. Trampın birinci liderliyi dövründə bu məsələ qaldırılırdı. Avropa İttifaqı ölkələri siyasi hədəflərinə nail olmaq istəyirlərsə, müdafiyəyə daha çox vəsait sərf etməlidirlər. Əvvəl məbləğ 3 faiz qəbul olunmuşdu. Bir çox dövlətlər buna riayət etmirdilər. İndi də ABŞ-nin tələbi odur ki, Avropa İttifaqının hər hansı məsələyə fərdi yanaşması varsa, gərək ona pul sərf etsin. Yoxsa Avropa İttifaqı iqtisadiyyatı inkişaf etdirir, yaxşı yaşayır, eyni zamanda ABŞ-la rəqabət aparırır. Bu ABŞ-nin indii administrasiyasının düşüncəsidir. Bu da kəskin diskussiyanın mövcudluğunu göstərir. Amma inanmıram ki, burada kəskin şəkildə fikir ayrılığı olacaq.
Əsas məsələ onunla bağlıdır ki, ABŞ bundan qabaq olan siyasəti nəticəsində iqtisadi liderliyi əldən buraxmır. Bir çox hallarda görürük ki, hətta Avropa İttifaqı da rəqabət aparır. Misal kimi “Boeing” və “Airbus” arasındakı, eləcə də avtomobil istehsalında rəqabəti göstərmək olar. Görürük ki, Tramp daha çox iqtisadi məsələlərə önəm verir. Belə fikirləşir ki, iqtisadi dominantlıq yenə də ABŞ-dadırsa, deməli, hamı ondan asılı olacaq. Faktiki olaraq belə görsənir. Geopolitik, ya da ideoloji konseptual məsələlər dominant olmamalıdır. Görürük ki, hətta vitse-prezident səviyyəsində siyasətçi gəlib Münhen konfransında Avropa dövlət başçıları tənqid edib. Bu da onu göstərir ki, Avropa İttifaqına yerini göstərir. İndi burada kim narazı olacaq. Burada ilk növbədə Almaniya və Fransa narazı olacaq. Amma burada ABŞ-nin şansları böyükdür. Onlar başa düşürlər ki, qarşılarında çoxsaylı dövlətlər var. Bunların arasında özlərinə tabe olan dövlətləri seçib əməkdaşlığı daha da davam etirəcəklər. O bəlli bir şeydir”.
Sabiq nazir vurğulayıb ki, Zelenskinin hakimiyyətdə qalması çətindir və Rusiyada da daxili siyasi böhran olacaq:
“Zelenskinin prezident kimi səlahiyyətlərinin müddəti ötən ilin səhv etmirəmsə, mayında bitib. Səbəb ondan bağlıydı ki, hərbi əməliyyatlar davam edir. İndi sülh sazişindən danışırlar. Mənsə, bunu daha çox atəşkəs sazişi adlandırardım. Çünki geniş sülh sazişi indiki mərhələdə mümkün deyil. Bir sıra məsələlər öz həllini tapa bilərlər. Atəşkəs sazişinin tətbiq olunması mexanizmləri, müşahidəçilər, təhlükəsizlik mövzularına aid hansısa qərarlar, yəni kim təmin edəcək, hansısa ərazi üzərindən təmas xəttinin konfiqurasiyasının dəyişməsi məsələləri öz həllini tapa bilər. Ən çox sonuncu məsələ üzərində danışıqlar gedir. Amma artıq bəyan olunub ki, nə 1991-ci ilin, nə 2014-cü ilin, nə də 2020-ci ilin təmas xətti bərpa olunsun. Əsas problem budur. Bu da bir çox siyasətçilər üçün ciddi təzadlar yarada bilər-ilk növbədə Zelenski üçün. Təxminən İstanbulda qəbul olunmamış razılığa bənzər səbəb ola bilər.
Biz başa düşməliyik ki, Rusiya da öz istəklərinə nail olmayacaq. Hamıya bəllidir. Kim nə deyirsə desin. Bəlkə də, ABŞ-də fikirləşirlər ki, Rusiyada daxili siyasi böhran baş verəcək. 5 ildən sonra nə olacağına gəldikdə, isə bu siyasi proseslərin gedişindən asılı olacaq. Çətin ki, Zelenski hakimiyyətdə qalsın. Rusiyada da mən dediyim kimi böhran gözlənilir. Baxarıq, axırı nə olacaq...”
13-02-2025, 16:14
Rejimdən Təbrizdə xəbərdarlıq
Narazılığın artdığı və cəmiyyətin tədricən öz etirazlarını bildirməyə hazırlaşdığı bir vaxtda İran rejimi ictimai etirazların formalaşmasından ehtiyat etdiyi üçün Təbriz şəhərində xəbərdarlıq bülletenləri yaymağa başlayıb. Təbrizdən gələn xəbərlər göstərir ki, şəhərin bəzi sıx məskunlaşma olan məhəllələrində gecə evlərə xəbərdarlıq bülletenləri atılıb. Bülletenlərdə insanlar hökumətin əmrlərinə tabe olmağa və İran rejimini dəstəkləməyə çağırılıb.
"Zühur yaxındır” kimi başlıqlarla nəşr olunan bu bülletenlər İran rejiminin qarşıdakı günlər və həftələrlə bağlı güclü qorxusunu və Güney Azərbaycanda milli etiraz dalğasının formalaşmasını əks etdirir.
Qeyd edək ki, son günlər bir qrup azərbaycanlı milli fəal 21 fevral (Beynəlxalq Ana Dili Günü) ilə bağlı çağırış edib və insanlardan bu gün saat 21:00-dan başlayaraq koordinasiyalı hərəkətə keçməyi və mövcud vəziyyətə etirazlarını bildirməyi xahiş ediblər.
29-01-2025, 16:24
25 il, VI Bələdiyyə seçkisi
Abşeron Rayonundan fotoreportaj
Respublikamızda 6-cı dəfə bələdiyyə seçkiləri keçirilir. Seçkilər ölkə ərazisindəki 118 seçki dairəsini əhatə edən 5 min 846 məntəqədə keçirilir. 685 bələdiyyənin 8 min 71 üzvü üçün 16 min 92 namizəd mübarizə aparır.
Mərkəzi Seçki Komissiyasının (MSK) məlumatına əsasən, bələdiyyə seçkilərində səsvermə hüququ olan 5 milyon 961 min 987 seçici var.
Xatırladaq ki, Azərbaycanda yerli özünüidarəetmə orqanlarına ilk seçki 1999-cu ildə keçirilib. İlk bələdiyyə seçkilərinə hazırlıq dövründə 74 ərazi seçki komissiyası və 4683 məntəqə seçki komissiyası yaradılıb. 90 min nəfərdən artıq vətəndaş seçkinin təşkili ilə məşğul olub. Həmçinin seçkilərdə 43 mindən çox vətəndaş bələdiyyə üzvlüyünə namizəd olmaq üçün müraciət edib.
Seçki günü respublika üzrə seçki siyahılarına daxil olmuş 4 milyon 312 min 265 seçicinin 52,6 faizi səsvermədə iştirak edib. Səsvermənin nəticəsi olaraq 20456 nəfər bələdiyyə üzvü seçilib. 51 şəhər, 8 şəhərdə rayon, 123 qəsəbə və 2 409 kənd bələdiyyəsi seçilib. Növbəti seçkilər 5 il sonra, 2004-cü və 2009-cu illərdə olub.
2014-cü il seçkilərində 1607 bələdiyyəyə 15035 üzv seçilməsi nəzərdə tutulub. 37077 namizədin adı bələdiyyələr üzrə seçki bülletenlərinə daxil edilib. Bu namizədlərin 13907-nin namizədliyi 8 siyasi partiya tərəfindən, 109-u təşəbbüs qrupu tərəfindən irəli sürülüb, 23061 nəfər isə öz namizədliklərini fərdi qaydada irəli sürüblər.
2019-cu il seçkilərində iştirak üçün 41 463 namizəd qeydiyyatdan keçib. İlkin nəticələrə əsasən seçilmiş bələdiyyə üzvlərindən 5882 nəfəri qadın, 9272 nəfəri isə kişi olub. Bu, Azərbaycan tarixində qadınların bələdiyyə təmsilçiliyində rekord göstəricidir.
Bu il yanvarın 29-da keçirilən Bələdiyyə seçkilərində Xüsusi müxbirlərimiz Abşeron rayonunda keçirilən seçkiləri izləyiblər. 50 saylı Abşeron III Seçki Dairəsinin Mehdiabad qəsəbəsindəki məntəqələrin dördündən fotoreportaj hazırlayıblar.
25-01-2025, 16:38
Azərbaycanın düşmənləri pusquda dayanıb...
Azərbaycanın iki qonşusu – Rusiya və İranla münasibətlərində gərginlik getdikcə artır.
Bunu politoloq Elxan Şahinoğlu bildirib.
O qeyd edib ki, Moskva və Tehran Azərbaycan əleyhinə siyasətlərini davam etdirdikcə, rəsmi Bakı hər ikisinin cavabını verməkdən çəkinmir:
"Bu doğru siyasət olmaqla yanaşı özündə müəyyən riskləri də ehtiva edir. Rəsmi Bakı hər iki qonşusu ilə normal münasibətlərə çalışsa da, bəlli səbəblərdən bu alınmır. Moskva və Tehran ölkəmizlə sözdə tərəfdaşlıqdan danışsalar da, reallıq fərqlidir. İki qonşu ölkə ilə gərginlik hansı həddə qədər davam edəcək? Rusiya və İran Azərbaycana qarşı təsir imkanlarını artıra bilərləmi?"
Politoloqun sözlərinə görə, Azərbaycan Rusiya və İranla münasibətlərdə qeyri-müəyyənlik dövrünə qədəm qoyub:
"Müstəqilliyimizin ilk illərində Rusiya və İrandakı mərkəzlər ölkəmizin şimal və cənub bölgələrində təxribatçı fəallıqla yadda qalmışdılar. Mərhum dövlət başçısı Heydər Əliyev hakimiyyətə gəldiyi ilk illərdə həmin təxribatların qarşısını ala bildi. Üstündən 30 il keçdikdən sonra Moskva və Tehran yenidən eyni siyasətdən istifadə edə, ölkəmizdə separatçı fəaliyyətləri körükləməyə çalışa bilərlər. Soydaşlarımızın təxribata uymayacaqlarına əmin olmaqla yanaşı düşmənlərimizin pusquda dayandıqlarını da unutmamalıyıq".
20-01-2025, 09:53
Sadiq İSABƏYLİ
"ŞƏR ÜÇBUCAĞI"- İRAN, RUSİYA VƏ ERMƏNİSTANIN ANTİ-AZƏRBAYCAN SİYASƏTİ
Azərbaycan Cənubi Qafqazda iqtisadi və enerji potensialı ilə yanaşı siyasi və strateji üstünlüyü ilə diqqət mərkəzində olan bir dövlətdir. Regionda lider mövqeyini möhkəmləndirən ölkəmiz həm də beynəlxalq arenada artan təsir gücünə sahibdir. Bu reallıqla barışmaq istəməyən İran, Rusiya və Ermənistandan ibarət "Şər Üçbucağı" Azərbaycana qarşı tarixi, etnik, coğrafi, dini-ideoloji və hərbi yöndə düşmənçilik siyasətlərini dərinləşdirməyə çalışırlar, müxtəlif istiqamətlərdə Azərbaycanın inkişafına mane olmaq, onun suverenliyini və regional sabitliyini təhdid etmək məqsədilə sistemli siyasət həyata keçirirlər. Bu üç dövlət birlikdə və ayrı-ayrılıqda həyata keçirdikləri fəaliyyətləri ilə Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi və suverenliyinə ciddi risklər yaratmağa cəhd edirlər. İran, Rusiya və Ermənistanın siyasi, iqtisadi və hərbi sahələrdə Azərbaycana qarşı destruktiv yanaşmaları, təxribatçı qruplarla rəsmi əlaqələri və onlara verdikləri siyasi, iqtisadi, hərbi təlim və media dəstəyi regionun sabitliyini pozmaq məqsədi güdür.
Bu çərçivədə, son günlərdə Rusiyada fəaliyyət göstərən, Ermənistandakı müxtəlif strukturlarla sıx əlaqədə olan və özünü “Talış dirçəlişi” təşkilatının rəhbəri kimi təqdim edən İsmayıl Şabanovun İrana səfəri “Şər Üçbucağı”nın anti-Azərbaycan siyasətinin bir parçası kimi diqqət çəkir. İ.Şabanovun rəhbərlik etdiyi qrupun İrana səfəri, İranın Xarici İşlər nazirinin müavini Həsən Kazemi Qumi və İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) generalları ilə rəsmi görüşləri Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı təxribatçı fəaliyyətlərə siyasi və hərbi təlimat dəstəyi üçün planlaşdırıldığını göstərir. Görüş zamanı müzakirə olunan mövzular arasında Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin güclənməsindən narahatlıq və bu əlaqələri zəiflətməyə yönəlik təxribat planları yer alıb.
İ. Şabanovun İran rəsmiləri ilə bu görüşü Azərbaycan və Türkiyədə məqsədyönlü təxribatların təşkil olunacağı ehtimalını artırır. Çünki, SEPAH İranın xarici siyasəti və hərbi-ideoloji xəttinin müəyyənləşdirilməsində əsas rol oynayan qurumdur. Şabanov və təşkilatının SEPAH generalları ilə görüşü SEPAH tərəfindən onlara maliyyə, hərbi təlim və texniki dəstək verməsi anlamındadır. Bu isə onların təxribatçı fəaliyyətlərinin terror müstəvisinə keçməsi, Azərbaycan və Türkiyə daxilində sabitliyi pozmağa yönləndirilməsi deməkdir.
“Şər Üçbucağı”nın indiki mərhələdəki fəaliyyətləri yeni olsa da, onların Azərbaycana qarşı tarixi düşmənçiliyinin kökləri dərinlərdədir. Rusiya və İranın Ermənistanla birlikdə 1988-ci ildən başlayaraq Azərbaycana qarşı dəstək verdikləri etnik təmizləmə siyasəti, 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri və Xocalı soyqırımı zamanı göstərdikləri açıq və gizli dəstəklər bu düşmənçiliyin nə qədər dərin olduğunu nümayiş etdirir. 30 ilə yaxın müddətdə Qarabağ və ətraf rayonların işğalı da bu üçlüyün birbaşa iştirakı və yardımı ilə mümkün olmuşdur.
Hesab edirik ki, İran, Rusiya və Ermənistanın Azərbaycana qarşı həyata keçirdikləri təxribatçı siyasətlər və destruktiv fəaliyyətlərə qarşı qətiyyətli mövqe tutmaq Azərbaycanın milli təhlükəsizliyi və suverenliyi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. İnanırıq ki, ən böyük təminatımız olan milli birlik və strateji üstünlüyümüzə dayanaraq, Azərbaycan dövləti milli, regional və beynəlxalq səviyyələrdə güclü, sistemli və kompleks tədbirlər həyata keçirməklə düşmən qüvvələrin planlarını iflasa uğradacaq.
Sadiq İSABƏYLİ,
SAVALAN ARAŞDIRMALAR MƏRKƏZİNİN SƏDRİ
Finlandiya
19.1.2025
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!